خودمراقبتی سازمانی

خودمراقبتی سازمانی: فرآیندی انتخابی، مشارکتی وفعال برای ارتقای سلامت یک سازمان است که توسط ائتلافی از اعضای سازمان، طراحی، اجرا، پایش و ارزشیابی می شود.

خودمراقبتی سازمانی یكی از رویكردهای برنامه ملی خودمراقبتی (پنجمین برنامه ملی تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت) است، این برنامه در سال 1394 برای اجرا به تمامی دانشگاههای علوم پزشكی كشور ابلاغ شد. برنامه خودمراقبتی سازمانی با هدف ایجاد "محیط كار سالم" از طریق اجرای برنامه ها و خط مشی های ارتقای سلامت در محل كار، خلق محیط فیزیكی و فرهنگ حمایتی و تشویق شیوه كار و زندگی سالم با همكاری كاركنان، كارفرمایان و خانواده های آنان در حال اجرا است. در این برنامه، سازمانها به عنوان یک محیط حامی سلامت، برای ارتقای سلامت خود، كاركنان، كارفرمایان و در نهایت جامعه، شورای ارتقای سلامت سازمان را تشکیل می دهند. این شورا مشکلات مربوط به سلامت را شناسایی و نیازسنجی کرده سپس برای رفع مشكلات و خطرات سلامت شناسایی شده؛ برنامه ای عملیاتی را طراحی، تدوین، اجرا و ارزشیابی می کند.

تحقیقات نشان می دهد، اجــرای برنامه های ارتقای سلامت در محل کار، مزایا و منافع عینی زیادی برای سازمانها و کارفرمایان به همراه دارد. از جمله می توان به افزایش بازدهی و بهره وری در محل کار، کاهش میزان غیبت، افزایش رضایت کارکنان، بهبود فرآیند استخدام و ابقای کارکنان، افزایش تعهدات سازمانی کارکنان و کاهش میزان غرامت شغلی اشـاره کرد. همچنین با اجرای آن کارکنان نیز از افزایش دانش سلامت، ارتقای سلامت جسمی و روانی، رضایت شغلی و شیوه زندگی سالم تر برخوردار خواهند شد.

هدف در اين رويكرد: ايجاد محيط كار سالم از طريق اجراي برنامه ها و خط مشي هاي ارتقاي سـلامت در محـل كـار، خلق محيط فيزيكي و فرهنگ حمايتي و تشويق شيوه زندگي سالم با همكـاري كاركنـان و كارفرمايـان اسـت. بـراي تحقق اين امر اقدامات زير در محلها و موقعيتهاي مختلف (محل كار دولتي يا خصوصي، مدرسه، دانشگاه، كارگـاه، كارخانه و ... ) كه حداقل داراي 20 نفر هستند، مي تواند به ايجاد محيط كار سالم كمك كند:

- تشكيل شوراي ارتقاي سلامت - برگزاري كارگاه برنامه ريزي عملياتي مشاركتي براي اعضاي شورا -تدوين برنامه عملياتي توسط شورا - اجراي برنامه هاي ارتقاي سلامت تدوين شده در محيط كار - پايش و ارزشيابي برنامه توسط شورا

اعضای شورای ارتقای سلامت درسازمان(محل کار، دانشگاه، کارگاه، کارخانه و...)می تواند شامل افراد ذیل باشد: رئیس/مدیر/مسؤول سازمان، معاون اجرایی، معاون مالی و روابط عمومی سازمان، نمایندگان کارکنان در بخشهای سازمان (نظیر بهگر، رابـط سلامت و...)، کارشناس بهداشت حـرفـه ای (در صورتی که تعداد کارگران و کارمندان، کارخانه باالی 500 نفر باشد). لازم بـه ذکــر اســت در ایــن رویــکــرد، مـــدارس نیز در خودمراقبتی سازمانی در نظر گرفته شدها ند. یعنی اقدامهایی که برای سایر سازمانها انجام می شود برای مدارس نیز باید انجام شوند. اعضای شورای ارتقای سلامت درمدرسه می تواند شامل افراد ذیل باشد : مدیر/ معاون اجرایی مدرسه، مربی/ رابط بهداشت، مـراقـب پــرورشــی، نمایندگان معلمان، نمایندگان دانشآموزان، نماینده شورای محلی، نماینده انجمن اولیا و مربیان، مسؤول برنامه تهیه و توزیع موادغذایی

تمرکز برنامه های ارتقای سلامت در محل کار: برنامه های ارتقای سلامت در محل کار طیف گستردهای از حیطه های سلامت را تحت پوشش قرار می دهد، اما اغلب در حوزه هایی که به آنها اشاره می شود با توجه به اهمیت هر کـدام در سلامت عمومی و رفاه متمرکز می شوند:1-تغذیه 2-فعالیت فیزیکی 3-ترک سیگار 4-مدیریت استرس